हो, शेती फायदेशीर होऊ शकते, पण ती कशी केली जाते आणि कोणत्या पद्धतीने व्यवस्थापन होते यावर ती अवलंबून असते. शेतीला फायदेशीर बनवण्यासाठी काही महत्त्वाचे घटक विचारात घेणे आवश्यक आहे:
योग्य पिकाची निवड
- स्थानिक हवामान, मातीचा प्रकार, आणि बाजारातील मागणी यांचा अभ्यास करून पिकांची निवड केली तर उत्पादनाचे मूल्य वाढते.
- उच्च उत्पन्न देणाऱ्या वाणांची निवड फायदेशीर ठरते.
तंत्रज्ञानाचा वापर
- आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर केल्यास काम कमी होते, उत्पादकता वाढते, आणि खर्च कमी होतो.
- ठिबक सिंचन, पॉलीहाउस शेती, व नवनवीन यंत्रणा फायदेशीर ठरतात.
जैविक व सुक्ष्म व्यवस्थापन
- रासायनिक खतांऐवजी जैविक खतांचा वापर केल्याने उत्पादनाची गुणवत्ता वाढते.
- सेंद्रिय शेतीची मागणी वाढत आहे, त्यामुळे चांगले दर मिळू शकतात.
बाजारपेठेपर्यंत थेट पोहोच
- थेट ग्राहकांना विक्री (फार्म-टू-टेबल) किंवा प्रक्रिया उद्योगात माल पुरवणे.
- दलालांना टाळल्यास नफा वाढतो.
पूरक व्यवसाय
- दुग्धव्यवसाय, मत्स्यपालन, कुक्कुटपालन यांसारखे पूरक व्यवसाय केल्याने उत्पन्नाचे स्रोत वाढतात.
शासकीय योजना आणि अनुदाने
- शेतीसाठी सरकारकडून अनेक योजना आणि आर्थिक मदत उपलब्ध आहे. त्याचा उपयोग केल्यास खर्च कमी होतो.
जोखीम व्यवस्थापन
- विमा पॉलिसी आणि योग्य व्यवस्थापनाद्वारे हवामान बदलांमुळे होणारे नुकसान कमी करता येते.
अडचणी:
तरीही, शेतीत काही समस्या असतात जसे की, हवामान बदल, अडथळ्यांची बाजारपेठ, भांडवलाची कमतरता, मजुरांची उपलब्धता इ. त्यामुळे चांगल्या नियोजनासह काम करणे गरजेचे आहे.
निष्कर्ष:
शेती नुसतीच उपजीविकेपुरती राहता, आधुनिक पद्धती व व्यावसायिक दृष्टिकोन अंगीकारल्यास ती नक्कीच फायदेशीर ठरते